Gallisch gek

Gallisch gek werd mijn moeder vroeger als ze me dit zag doen.

Omgekeerd hangen op de bank. Met mijn benen omhoog naar het plafond en mijn hoofd op de zitting van de bank. Voor mijn gevoel hing ik zo uren achter elkaar. Volmaakt tevreden.

In de ogen van mijn moeder was ik een kind dat zich stierlijk verveelde. ‘Ga spelen, ga kleuren, ga lezen, ga iets doen!’, klonk het dan.

Maar ik verveelde me helemaal niet.

Ik trok mezelf alleen maar even terug uit een wereld die me soms overweldigde.

Overweldigd

Met nog 5 broers en zussen was het altijd druk in ons kleine huis. Mensen, spullen, geluiden… continu waren er prikkels om me heen, de hele dag door.

Zonder eigen kamer om tot rust te komen. Om terug bij mezelf te komen.  
 
Dus vond ik mijn eigen plekje waar niemand anders bij kon: het plafond.

Omgekeerd op de bank zag ik boven mij een grote witte, vrije, lege ruimte.

Hoe zou het zijn om daarboven te wonen? Helemaal in mijn eentje. Met enkel hier en daar een lamp (‘Die gebruik ik gewoon als tafeltje of vaas’), en met een drempel naar de gang (‘Die is wel hoog ja, maar daar wen ik vast aan’).

• Op het plafond zakte de overprikkeling en werd het rustig in mezelf.
• Op het plafond hoefde ik me niet aan te passen.
• Mocht ik voelen wat ik voelde en denken wat ik dacht.
• Op het plafond was het OK.
• Op het plafond was ík OK.  

Omgekeerd hangen op de bank lukt niet meer zo goed. Ik pas niet meer. 😀

Gelukkig weet ik - nu ik groot ben – hoe het komt dat de wereld en je werk je soms zo kan overweldigen. En hoe je dat voorkomt. 

Hoe het komt

Eerst even dit: hoe weet je nou of je overweldigd bent? 

Typische signalen zijn een vol hoofd, je opgejaagd voelen, kort lontje, het overzicht kwijt zijn. Ook een gevoel van ‘ik sta er helemaal alleen voor’ is wat ik vaak hoor (en zelf ook nog wel herken). 

Herken je een paar signalen? Of misschien wel allemaal?

Nou, stuk voor stuk geven ze aan dat je brein in de knel zit. Of liever gezegd: je 'prikkelfilter.' 

Dat is een soort van zeef in je hoofd op een heel strategische plek: precies op de grens tussen je onderbrein (stressbrein) en je bovenbrein (denkbrein). 

Je prikkelfilter heeft het druk!

Hij sorteert constant prikkels uit je onderbrein op belangrijkheid en urgentie. Alleen de ‘lucky few’ die daaraan voldoen, krijgen groen licht en mogen door naar je bovenbrein. Die vertaalt ze vervolgens naar ideeën, doelen en plannen. 

Soms loopt het allemaal net niet volgens plan. Vliegt er een spoedje, brandje of crisis tussendoor. Je kent ze vast. ;-)

‘Stront aan de knikker’, denkt je emotionele, impulsieve onderbrein en schiet direct een salvo van stresssignalen op  je prikkelfilter af. 

Voor eventjes is dat niet erg. Maar als het te lang duurt, trekt je prikkelfilter het niet. Die raakt overbelast, wordt moe en verzwakt. Er vallen scheuren en gaten in.*

Het is alsof de dam doorbreekt: ineens krijgt je bedachtzame bovenbrein een tsunami aan prikkels te verwerken. 

Je hoofd loopt vol. Blokkeert soms zelfs. 

Focussen, rustig denken en reflecteren? Vergeet het maar. 

Zonder dat ze dat beseffen loopt inmiddels 1 op de 4 mensen** rond met zo’n prikkelfilter vol scheuren en gaten. Met de bijkomende stress- en burn-outklachten… 

Daar wil je niet bij horen. 

Voorkom overprikkeling

Hoe voorkom je nou dat je overprikkeld raakt en je eigenhandig je prikkelfilter aan gort werkt? 

Stap 1:
Leer de waarschuwingssignalen herkennen, zoals bijvoorbeeld een vol hoofd, een gejaagd gevoel, kort lontje en het overzicht kwijt zijn. 

Stap 2:
Neem die signalen serieus. Denk niet dat je er wel overheen komt door nog een tandje extra bij te zetten. 

Stap 3:

Pak de regie om je prikkelfilter te leren ontlasten, herstellen en versterken. 

Dirk, Didan en Marcel deden het al:

• Proces engineer Dirk: ‘Ik heb mijn focus weer terug. Mijn aandacht ligt vanzelf bij de taak die voor me ligt, ook al heb ik nog 101 andere dingen te doen.’
• DevOps engineer Didan: 'Het effect is dat ik nu rustiger en objectiever denk over alles wat ik doe. Hierdoor kom ik makkelijker met goede oplossingen om problemen in het werk de baas te worden. Dat geeft rust, ook naar mijn team toe.'
• Marine Underwriter Marcel: 'Van de in totaal 300 dossiers in mijn portefeuille hoef ik er nu - in het laatste kwartaal - nog maar 5 af te ronden. Voorheen waren dat er nog 120.'

Goed voor je prikkelfilter zorgen, daar doen je onder- én bovenbrein het goed op. En jij dus ook. ;-)

Wil je hiermee aan de slag? Ik kan je helpen. 

Hartelijke groet,

** Voor alle duidelijkheid: dit is natuurlijk puur metaforisch bedoeld, je hebt niet echt scheuren en gaten in je hoofd!

** Arbo Unie, cijfers psychisch verzuim door stress en burn-out in Nederland, juli 2023